Ben bir ilkokul öğretmeniyim. Öğrencilerimin anaokulu öğretmenlerinin bin bir emek sonucu okul olgunluğu kazandırıp, bize teslim ettiği durakta bayrağı devralırım. Anaokulu, ilkokul, ortaokul vs. Hangi sınıf seviyesinde olursak olalım, biliriz ki öğrenmenin tohumlarının ilk atıldığı yer ailedir. Öğrenme sürecinde aile her zaman iş birliği yapmamız gereken hatta öğrencimize fayda sağlamak istiyorsak bunu yapmaya mecbur olduğumuz üç faktörden en önemlisidir.

Şimdi sizlere öğretmenlik hayatımda ve çevremde en sık gördüğüm ve yapılmaması gereken bir yanlıştan bahsetmek istiyorum.

Öğrencime, öğrendiklerimi pekiştirmek için verdiğim ödev sorumluluğunu velilerin üstlenmesi.

Bunun temelde 2 sebebi olabilir:

1. Ebeveyn, çocuğunun yaptığı yanlış bir davranışın kendi ebeveynliğinin sorgulanmasına sebep olacak bir eksiklik olarak görür. Hatta daha da rahatsız edici olanı, başkaları da çocuğunun yaptığı yanlış davranışı ebeveynin eksiği olarak değerlendirecektir. İşte bu endişe ile kusursuz bir ebeveyn profili oluşturma çabası hem ebeveynin kendisine hem de çocuğa ciddi zarar verebilecek bir tutumdur.
2. Ebeveyn, çocuğunun öğrenmesinden sorumlu hisseder ve gerek akademik hayatında gerekse ileriki yaşamında başarılı olabilmesi için temelden bazı becerileri çocuğu zamanında edinsin ister. Bu da gayet olağan bir duygudur ve her anne-babanın önemsemesi gereken bir konudur; çocuğunun iyi bir eğitim alması ve temelinin sağlam olması.

Bu noktada eğer birinci seçeneğin size ait bir sebep olduğunu düşünüyorsanız. “Kimliğini Aramak” adlı yazıma göz atabilirsiniz. Çekinmeyin, kimse bunu okuduğunuzu bilmeyecek…

Eğer ikinci sebebi kendinize yakın buluyorsanız şunu söyleyebilirim ki; çocuğunuzun iyi bir eğitim alması için duyduğunuz kaygılarınızdan siz sorumlusunuz. Bu kaygıları doğru yönetmek ve yönetirken de çocuğunuzun öğrenme isteğini zedelemeden, kendinize ait olmayan sorumlulukları almadan çocuğunuza rehber olabilmek sizin göreviniz. Kaygılarınızı yatıştırmasını ilkokul çağındaki bir çocuktan bekleyemeyiz. Peki ama bu haklı kaygılarımıza nasıl çözümler üretebiliriz?

Çocuğu ilkokul 1. Sınıfta okuma-yazma öğrenme sürecinde olan velilerime hep şunları söylerim;

• Çocuğunuzun sorumluluklarını doğru bir şekilde yerine getirip getirmediğini kontrol edebilirsiniz. Çocuğunuz, evde yaptığı tekrar çalışmalarının sorumluluğunu alıp almadığının kontrol edildiği, bu konuyu önemsediğinizi ve öğretmenle iletişim halinde olduğunuzu her zaman bilmeli.
• Sizler de ebeveyn olarak yerine getirdiğiniz sorumluluklardan çocuğunuzun seviyesine uygun olanları onunla paylaşabilir ve ona örnek olabilirsiniz. Çocuğunuzla, herkesin sorumlulukları olduğunu ve bu sorumlulukları üstlenmenin tüm aile bireyleri için faydalı olduğunu konuşabilirsiniz.
• İlköğretim 1. Sınıfın ilk dönemi, yani çocuğunuz okumayı sökene kadar okuma-yazma içeren ev çalışmalarında yanında kalıp destek olabilir fakat sonrasında desteğinizi aşama aşama geri çekmelisiniz.
• Hafta içi ve hafta sonları yapılması gerekenler ayrı ayrı planlanmalı; bu planlama yapılırken çocuğunuzu sürece dahil etmelisiniz. Daha sonrasında elzem bir durum olmadıkça plana uymak konusunda kararlı bir tutum sergilemelisiniz. Bu noktada belki ilk iki hafta bir direnç görebilirsiniz fakat sonrasında sizin kararlı tutumunuzu gören çocuğunuz daha uyumlu bir şekilde birlikte hazırladığınız plana uyacaktır. Planlamada saat belirlemek yerine bir görev sıralaması yapmanız da yeterli olacaktır. En nihayetinde biliyoruz ki kurallar ve düzen çocukların bulundukları ortamda rahat hissetmesini sağlar. Bu düzene doğdukları günden itibaren farklı şekillerde (uyku rutinleri, beslenme düzenleri, banyo saati vb.) ihtiyaçları vardır.
• Çocuğunuz hafta içi okuldan eve geldikten sonra dinlenme aralığı ardından plana bir sorumluluk eklenmeli, hevesini kurduğu etkinlik vb. ne ise sorumluluk tamamlandıktan sonra ona planda yer verilmelidir. Özellikle hafta sonu “Şu partiye gidelim de dönüşte ödevini yaparsın.” söylemleri sorumluluğun çocuk tarafından ertelenebilir bir görev olduğuna inanılmasına sebep olacaktır.
• Önceliğinizin sorumluluklarımız olduğu konusundaki ciddiyetinize çocuğunuzu inandırmak ve net olmak önemli ve zor bir görevdir.
• Evde demokratik bir ortam sağlamak ve çocuğumuzun da birçok konuda fikrini almak elbette önemlidir fakat bazı doğrular vardır ki tartışmaya veya ikna çabasına girişmek anlamsızdır. Çocuğunuzla ödevlerle ilgili asla çatışma ve tartışma ortamı yaratmamalı; çocuğunuza istikrarlı, plana sadık, sakince rehberlik etmelisiniz.
• Ve son olarak evet! Çocuğumuzun hayat başarısı, sorumluluklarını bilmesi ve ödevlerini yapması önemli. Ancak sizin çocuğunuzla kurduğunuz iletişim dilinin açık ve anlayışlı oluşu, onunla sağlıklı bir ebeveyn çocuk bağı inşa edebilmeniz hepsinden daha öncelikli ve hatta tüm hayat becerilerinin/başarılarının ön şartıdır.

Ödev sizin değil çocuğunuzun bir sorumluluğudur.

Desteğe ihtiyaç duyduğu durumlarda öğretmeni ile iletişim kurması gerektiği konusunda çocuğunuzu yönlendirmeli ve öğretmen ile mutlaka iş birliği yapmalısınız.

Sevgilerimle

Derya AMAÇ